نادر کاشانی

نادر کاشانی بازیکن تیم ملی بسکتبال در بازی‌های آسیایی 1966، 1970 و 1974.

عضو تیم ملی در پنجمین دوره رقابت‌های بسکتبال جام ملت‌های آسیا (1973 مانیل).

حضور در سه دوره بازی‌های آسیایی برای معرفی یک قهرمان یا چهره‌ای ماندگار در بسکتبال ایران کافی است. دورانی که می‌توانست یک دوره دیگر به آن اضافه شود اما با وجود تیم خوب ایران در مسیر بازی‌های آسیایی 1962، تیم ملی بنا به مشکلاتی اعزام نشد و بخت خوب ملی‌پوشان وقت بسکتبال از جمله نادر کاشانی برای آغاز هنرنمایی در بسکتبال آسیا از دست رفت.

نادر کاشانی یک قهرمان و چهره‌ای ماندگار از نسل دوم بسکتبال ایران است که همراه با نسل سوم بسکتبال نیز در بازی‌های ملی و باشگاهی درخشید.

در نسل دوم با بازیکنانی چون آقاکوچک (مازیار)، قهرمانلو، ماهتابانی و عدل همبازی بود و سپس در بهترین تیم تاریخ بسکتبال تا آن‌زمان با محسن خلخالی، مظفر بنی‌هاشمی، سروش نگهبان، امیر ایلیاوی و رضا مشحون در سال 1970  هم‌تیمی شد.

نادر کاشانی متولد 3 شهریور 1323 در محلۀ قدیمی فرهنگ تهران است. جدش جواد کاشانی به همراه همسرش اقدس خسروشاهی از قفقاز به تبریز و بعد به رشت آمدند. پدر و مادرش در رشت با هم آشنا شدند و ازدواج کردند. حاصل این ازدواج 6 فرزند، چهار برادر و دو خواهر بود. وقتی همراه با خانواده به تهران آمدند، نادر در دبستان خاقانی خیابان شاهپور ثبت نام کرد. خانواده‌اش اهل ورزش نبودند اما او ورزش را دوست داشت. فوتبال و والیبال بازی می‌کرد اما در مدرسۀ رهنما با حسن نیکو، شیفته بسکتبال شد.

حسن کریمی دیگر مربی اوست که کاشانی همیشه از او به نیکی یاد می‌کند. حسن کریمی در باشگاه پولاد پای نادر را به مسابقات بازی کرد. آن روزها در امجدیه سه زمین آسفالت بسکتبال بود و بازی‌های گرم و مهیج بسکتبال. در باشگاه پولاد دست به توپ شد و بعد از ورود به دانشکده پلیس توسط سرهنگ فریدون صادقی به باشگاه پاس رفت.

در اواخر دهۀ 40 کاپیتان تیم ملی بسکتبال شد و با تیم‌های ارتش ایران در مسابقات جهانی حضور یافت و سرانجام در سال 1357 از تیم ملی و بسکتبال کناره‌گیری کرد.

او بعد از پولاد و عقاب که دانشجوی دانشکدۀ افسری شد تا پایان دوران بازی به پیراهن تیم پاس وفادار ماند.

کاشانی در تمام دوران بازی خود سبک منحصر به فردی داشت و وظیفه‌اش را در زمین به خوبی انجام می‌داد. با برش‌های برق‌آسا و ناگهانی و با شوت‌های دقیق.

کاشانی در مکتب حسن نیکو رشد کرد. معلمی که تا قضاوت بسکتبال در دو المپیک پیش رفت و شاگردان زیادی را از مدرسه رهنما به بسکتبال تحویل داد.
«من فوتبال و والیبال بازی می‌کردم اما وقتی وارد مدرسه رهنما شدم، جو شگفت‌آوری داشت. مرحوم نیکو روی دیوارهای مدرسه جای خالی نگذاشته بود و هر جا چشم کار می‌کرد یک حلقۀ بسکتبال روی تخته نصب کرده بود و به دیوار زده بود. به ورزشکاران نمره می‌داد و بسکتبالیست‌ها را محترم می‌شمرد. ما آن زمان در مدرسه رهنما 10 تا تیم بسکتبال داشتیم. امکاناتی نمی‌خواستیم. یک دست شورت و رکابی بود که تهیه می‌کردیم و خودمان با کاموا و پارچه توپ می‌ساختیم! البته به کیفیت توپ بسکتبال نبود اما برای تمرین شوت، مفید بود».

کاشانی می‌گوید ابتدا فوتبال بازی می‌کرد و ضرباتی که به توپ فوتبال می‌نواخت در بین فوتبالیست‌ها معروف بود.

تیم بسکتبال دبیرستان رهنما در سال تحصیلی 42 – 41  از این افراد تشکیل می‌شد:
نادر کاشانی، سعید خلخالی، بیژن قهرمانلو، بهروز قهرمانلو، جمشید شریعت‌نژاد، زاهدی، مجید رئیس‌دانا، سرمدی، عظیمی، پاکپور، مهرآموز، مردآرا، مستوفی و چند تن دیگر.

شادروان علی اصغر زاهدی، شادروان سعيد خلخالی، بهروز بيات سرمدی، محمد مشكين قلم، جمشيد شريعت‌نژاد (5) بهروز قهرمانلو، نادر كاشانی (14) عبدالله عظيمی/ تیم دبیرستان رهنما سال 1339

بعدها بازیکنان دیگری که در سیکل اول تحصیل می‌کردند مثل؛ محسن خلخالی، قاسم تبریزی، جلال شهمیرزادی، اردشیر ضرغام، نوذرتاش، صفایی، وحدتی، و حمید شهمیرزادی به این گروه پیوستند. این بازیکنان دوره دوم مدرسه بودند که به بازیکنان سطح اول یعنی نادر کاشانی، رسیدند و در یک تیم قرار گرفتند یا جانشین آنها شدند.

نادر کاشانی در رشتۀ روانشناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه ملی ایران تحصیل کرد.

تیم ملی در سال 1341 (1962) در بازی‌های آسیایی شرکت نکرد در حالی که نفرات خوبی داشت که کاشانی نیز عضو همان تیم بود. او درباره علت نرفتن تیم ملی به این رویداد آسیایی توضیح داد:
«به ما گفتند بودجه سازمان تربیت بدنی کم است. یک اختلافاتی هم در بسکتبال وجود داشت که تصمیم مسئولان وقت را تشدید کرده بود. ما بیست روز در اردو بودیم اما امینی نخست وزیر وقت گفت بودجه نداریم کاروان ایران را نمی‌فرستیم. برای رفتن به بازی‌های جاکارتا ورزشکاران ایران در مدرسۀ نظام روبه‌روی ساختمان مجلس سنای سابق در سالن آنجا تمرین می‌کردند. به هر حال تیم خوبی داشتیم با بازیکنان باتجربه که من به اتفاق سعید خلخالی از جوانان آن دوره بودیم. به غیر از بازی‌های آسیایی، آن زمان یکسری بازی‌هایی بود که به صورت رفت و برگشت در خاک سه کشور ایران، پاکستان و ترکیه برگزار می‌شد به نام جام عمران منطقه‌ای. بازی‌های جام سنتو هم بود اما تیم ملی بسکتبال بعد از بازی‌های 1951، بالأخره در بازی‌های آسیایی 1966 بانکوک شرکت کرد».

اواخر دهۀ 40 و اوائل دهه 50، مصادف شد با درخشش نادر کاشانی در عرصۀ ملی و باشگاهی. او بعد از کناره‌گیری مسعود ماهتابی در سال 1349 از بازی‌های رسمی، کاپیتان تیم ملی و باشگاه پاس شد.

در سال 1351، تیم ملی بسکتبال استرالیا در مسیر آماده‌سازی خود برای حضور در المپیک 1972 مونیخ به تهران آمد و دیداری را با تیم ملی بسکتبال برگزار کرد. تیم ملی بسکتبال در آغاز راه آماده‌سازی برای بازی‌های آسیایی 1974 تهران بود و هنوز سیمای تیمی یکدست نداشت زیرا بازیکنان به اردوهای شناسایی فراخوانده می‌شدند اما تیم ملی با همان نفرات آشنا در دوره‌های پیشین مقابل استرالیا به میدان رفت. محمود عدل، نادر کاشانی، رضا اسماعیلی، محسن خلخالی و امیر ایلیاوی بهترین‌های تیم ملی بودند. اسماعیلی و جعفر قره‌خانی را می‌شد در شمار بازیکنان تازه‌وارد به حساب آورد. محمدرضا مشحون، مظفر بنی‌هاشمی، سروش نگهبان، آرتوش اسکندری، محمد لطفی، رضا شجاع‌پور و جمشید قاسمی دیگر اعضای تیم ملی در دیدار مقابل استرالیا بودند.
قضاوت این دیدار دوستانه بر عهده حسن نیکو داور بین‌المللی و حسن ذوالفقاری بود.

کیهان ورزشی در مطلبی با انتقاد از بازی ناهماهنگ تیم ملی، اما دربارۀ نادر کاشانی نوشت:
«در جمع چهره‌های حاضر تیم ایران در میدان بدون تردید باید نادر کاشانی را هنوز چهره برتر دانست. او با چنان انعطاف‌پذیری و قدرت پرش روی توپ‌های سبد عمل می‌کند که علیرغم نداشتن تمرینات لازم و برنامه‌های تدارکاتی، به نظر می‌رسد همیشه سر فرم است. کاشانی بازیکنی است که براستی باید برای یکنواخت بودن او تأسف خورد چه، ویژگی‌های خاص این جوان به حدی است که اگر محیطی مساعد و برنامه‌های آموزشی و تدارکاتی لازم برای بازیکنان متعارف اروپایی را داشت، می‌توانست چهرۀ برتر آسیا و متعارف اروپا باشد».

در سال 1973، ایران برای نخستین بار در تاریخ رقابت‌های جام ملت‌های آسیا در این بازی‌ها به میزبانی فیلیپین شرکت کرد.
نادر کاشانی که در طول سال‌های گذشته پیش از این تاریخ ستاره و قهرمان بسکتبال ایران شناخته می‌شد یک بار دیگر فضای متفاوتی از بازی‌های بسکتبال در آسیا را تجربه کرد. ایران در اولین حضور خود به کسب مقام پنجمی نائل آمد تا برای سال بعد به بازی‌های آسیایی 1974 تهران امیدوارانه بنگرد.

نادر کاشانی، محسن خلخالی،‌ مظفر بنی‌هاشمی، رضا مشحون، امیر ایلیاوی، جمشید قاسمی، مجید غمگسارنیا،‌ رضا اسماعیلی،‌ امیر سبکتکین،‌ جعفر قره‌خانی،‌ کامبیز قائمیان و ایرج لارودی ترکیب ایران را در رقابت‌های جام ملت‌های 1973 مانیل تشکیل داده بودند.
جورج شیرالیو سرمربی تیم ملی ایران بود و مسعود ماهتابانی و مصطفی افوضی دستیاران او بودند.

نادر کاشانی در سال 1353، چند ماه پیش از بازی‌های آسیایی 1974 تهران، همراه با تیم ارتش رهسپار آمریکا شد و در بازی‌های ارتش‌ها به میدان رفت.

در بازی‌های آسیایی تهران به میدان رفت و به این ترتیب با سه دوره حضور در بازی‌های آسیایی، یکی از رکوردداران تاریخ تیم‌های ملی شد. وی در سال 1357 آخرین بازی‌های ملی خود را در دیدارهای دوستانه ایران – ارمنستان پشت سر گذاشت.

منبع: کتاب «داستان یک قرن» نوشته افشین رضاپور