خانه بسکتبال ایران، پایگاه تخصصی بسکتبال
تاریخچه بسکتبال جهان
بسکتبال در سال ۱۸۹۱ در اسپرینگ فیلد ماساچوست توسط معلم تربیت بدنی کانادایی به نام جیمز نایسمیت ابداع شد.
داستان پیدایش بسکتبال
نایسمیت 31 ساله، ورزشی ابداع کرد تا ورزشکاران را در فصل زمستان در سالن نگه دارد.
این بازی خیلی زود در بین دانشگاههای آمریکا تثبیت شد و از ورزش‌های مدرن و وارداتی به بسیاری از نقاط دنیا در قرن بیستم شد.
محبوبیت بیشتر بسکتبال بعد از راهیابی این ورزش به مدارس و دانشگاههای ایالات متحده، به دلیل حضور در NBA به دست آمد و به صورت حرفه‌ای دنبال شد.
انجمن ملی بسکتبال آمریکا (NBA) که در سال 1946 تأسیس شد، در پایان قرن به یک شرکت چند میلیارد دلاری تبدیل و بسکتبال بدل به بخشی جدایی‌ناپذیر از فرهنگ آمریکایی شده است.
نایسمیت یک مربی تربیت بدنی در آموزشگاه بین‌المللی YMCA (که اکنون به عنوان کالج اسپرینگفیلد شناخته می‌شود) در ماساچوست بود. بنا به درخواست رئیس خود، نایسمیت موظف شد بازی‌ای را ابداع تا به ورزشکاران در هوای سرد کمک کند.
وی از سبدهای هلو و توپ فوتبال استفاده کرد و سپس 13 قانون برای بازی نوشت.
هدف از این بازی پرتاب توپ به درون سبدهای میوه‌ای بود که به نرده پایین بالکن سالن بدنسازی میخ شده بودند. هر بار که یک امتیاز به دست می‌آمد، بازی متوقف می‌شد تا بتوانند از نردبانی بالا بروند و توپ را بیرون بکشند!
پس از مدتی، ته سبدهای میوه برداشته شد.
اولین نمایش عمومی بسکتبال، در 11 مارس 1892 در اسپرینگ فیلد، انجام شد.
در ابتدا بازی 9 در مقابل 9 بود. برخی گفتند «بازی نایسمیت»، اما نایسمیت گفت ما یک توپ و یک سبد داریم چرا به آن «بسکتبال» نگوییم.
انجمن مسیحیان (YMCA) و ارتش ایالات متحده در گسترش بسکتبال نقش بسزایی داشتند. فرانسه در اروپا، چین، هند، ژاپن و ایران و در طول جنگ جهانی اول از سال 1914 تا 1917، هر کجا که ارتش آمریکا رفت، بسکتبال را با خود می‌برد. به همراه نیروها، صدها معلم تربیت بدنی وجود داشتند که بسکتبال می‌دانستند. نایسمیت نیز در آن دوره، دو سال را با YMCA در فرانسه گذراند.
بسکتبال پس از ورود به اروپا خیلی سریع پیشرفت کرد.
در سال 1909، اولین مسابقه بین‌المللی در سن پترزبورگ برگزار شد که طی آن مایاک سن پترزبورگ یک تیم آمریکایی YMCA را شکست داد.
اولین رویداد بزرگ اروپا در سال 1919 در Joinville-le-Pont ، نزدیک پاریس، در جریان بازی‌های بین متفقین برگزار شد.
بسکتبال خیلی زود در بین فرانسوی‌ها و ایتالیایی‌ها محبوب شد.
بسکتبال جهان در حال رشد بود که در 18 ژوئن 1932 یک سازمان بین‌المللی برای هماهنگی مسابقات و تیم‌ها تشکیل شد. نام این سازمان «فدراسیون جهانی بسکتبال» یا «فیبا» نام داشت.
کشورهای آرژانتین، چکسلواکی، یونان، ایتالیا، لتونی، پرتغال، رومانی و سوئیس نخستین اعضای فدراسیون بین‌المللی بسکتبال آماتوری در ژنو بودند.
مأموریت این سازمان آماده سازی نخستین حضور بسکتبال در بازی‌های المپیک 1936 برلین بود.
در برلین، اولین عنوان المپیک توسط تیم ملی ایالات متحده در زمین‌های روباز و روز بارانی مقابل تیم کانادا به دست آمد.
نخستین دوره بازی‌های بسکتبال قهرمانی جهان، سال 1950 در آرژانتین برگزار شد.
لیگ بسکتبال در شهر نیویورک در 6 ژوئن 1946 به عنوان انجمن بسکتبال آمریکا (BAA)، تأسیس شد. این لیگ پس از ادغام در لیگ ملی بسکتبال (NBL) در سال 1949 نام انجمن ملی بسکتبال (NBA) را به خود اختصاص داد.
فدراسیون بین‌المللی بسکتبال
خانه بسکتبال ایران؛ فدراسیون جهانی بسکتبال با نام اختصاری «فیبا»، 213 عضو از فدراسیون‌های ملی دارد.
رییس کنونی فیبا هامان نیانگ از کشور مالی و دبیرکل فدراسیون جهانی آندریاس زاگلیس از یونان است.
وب سایت www.fiba.basketball، سایت رسمی فیباست.
فیبا، قوانین بسکتبال و تجهیزات و امکانات مورد نیاز را مشخص می‌کند، مسابقات بین‌المللی را ترتیب می‌دهد، انتقال ورزشکاران را در سراسر کشورها تنظیم و تعیین داوران بین‌المللی را کنترل می‌کند. 213 فدراسیون ملی، از سال 1989 در پنج منطقه آفریقا، آمریکا، اروپا، آسیا و اقیانوسیه سازمان یافته‌اند.
فدراسیون جهانی بسکتبال مجاز به برگزاری مسابقات مقدماتی المپیک مردان و زنان و بسکتبال المپیک تابستانی توسط کمیته بین‌المللی المپیک (IOC) است.
جام جهانی بسکتبال هر چهار سال یکبار برگزار می‌شود. تیم‌ها برای کسب جایزه Naismith که به افتخار جیمز نایسمیت، مبدع آمریکایی – کانادایی بسکتبال، نامگذاری شده است، رقابت می‌کنند.
ساختار مسابقات شبیه به ساختار جام جهانی فیفا در فوتبال است. این مسابقات از سال 1970 تا 2014 در همان سال‌ها برگزار می‌شد ، اما از سال 2019، جام جهانی بسکتبال با دوره‌ای 5 ساله، به سال بعد از جام جهانی فیفا منتقل شد و از این پس دوباره هر چهار سال یک بار برگزار خواهد شد. میزبانان بعدی جام جهانی در سال 2023، برای نخستین بار در تاریخ این بازی‌ها سه کشور ژاپن، اندونزی و فیلیپین خواهند بود.
جدیدترین مسابقات جهانی فیبا برای تیم‌های ملی، بازی‌های سه نفره است.
تاریخچه
فدراسیون بین‌المللی بسکتبال در سال 1932، دو سال پس از رسمیت یافتن این ورزش توسط IOC، در ژنو تأسیس شد.
قبل از سال 1934، بسکتبال زیر چتر فدراسیون بین‌المللی هندبال بود.
در جریان بازی‌های المپیک تابستانی 1936 که در برلین برگزار شد، فدراسیون جهانی، جیمز نایسمیت (1839–1961)، بنیانگذار بسکتبال را به عنوان رئیس افتخاری خود برگزید.
فیبا از سال 1950 مسابقات قهرمانی جهان را که امروزه به عنوان «جام جهانی» شناخته می‌شود، و مسابقات قهرمانی جهان زنان که از سال 1953 به عنوان جام جهانی زنان شناخته می‌شود، ترتیب داده است.
دفتر مرکزی فدراسیون در سال 1956 به مونیخ نقل مکان کرد. سپس در سال 2002 به ژنو بازگشت. فیبا در سال 1991، تالار مشاهیر را تأسیس کرد. اولین مراسم معارفه در 12 سپتامبر 2007 و در جریان یوروبسکت این سال برگزار شد.
88 سال با 4 دبیرکل فدراسیون جهانی بسکتبال
خانه بسکتبال ایران؛ سرنوشت دبیرکلی در فدراسیون جهانی بسکتبال (فیبا) در تاریخ این ورزش تأمل برانگیز و خواندنی است.
از سال 1932 که نام رِناتو ویلیام جونز دبیرکل فیبا با کارهای بزرگ و تاریخی او برای بسکتبال سر زبان‌ها افتاد تا دو سال پیش که پاتریک بائومن درگذشت، فقط سه نفر طی 86 سال این مسئولیت را برعهده داشتند؛
رِناتو ویلیام جونز اولین دبیرکل فدراسیون بین‌المللی بسکتبال تلاش‌های زیادی کرد تا کمیته بین‌المللی المپیک(IOC) را متقاعد کند بسکتبال برای نخستین بار در المپیک 1936 برلین شرکت داده شود. او کسی بود که رأی به بازگشت سه ثانیه پایانی بازی فینال جنجالی المپیک 1972 بین آمریکا و شوروی را داده بود. زمانی که آمریکا 50 بر 49 پیش بود اما در نهایت 51 بر 50 بازنده شد. این رأی و برنده شدن شوروی، نوار 7 قهرمانی پی در پی آمریکایی‌ها را در المپیک پاره کرد.
برای آسیایی‌ها نام ویلیام جونز با برگزاری تورنمنتی به همین نام در چین تایپه و برای پاسداشت کارهای دبیرکل فقید فیبا، آشناست. این تورنمنت از سال 1977 همه ساله برگزار شده است.
بوریسلاو استانکوویچ بعد از جونز روی کار آمد. بازیکن و مربی صرب که در سال‌های بعد سمت‌های اجرایی گرفت و از سال 1976 به عنوان دبیرکل فیبا مشغول به کار شد. در دوره او تحولات گسترده‌تری در بسکتبال روی داد که مهمترین آنها تصویب قانون حضور بازیکنان NBA در المپیک 1992 بود. این قانون در اجلاس 1989 فیبا توسط استانکوویچ به بسکتبال آورده شد. در سال 2005 دکتر کارل چِنگ رییس هنگ کنگی فیبا به احترام استانکوویچ رقابت‌هایی را تحت نام «کاپ استانکوویچ» ترتیب می دهد که این رقابت‌ها هر ساله در شهرهای چین برگزار می‌شود. به دلیل کیفیت بالای این رقابت‌ها به آن لقب جام جهانی کوچک هم داده‌اند. تیم ملی بسکتبال ایران یک بار در سال 2010 وارد این رقابت‌ها شد و در مکان چهارم ایستاد.
پاتریک بائومن سومین دبیرکل فدراسیون جهانی بسکتبال بود که در 51 سالگی درگذشت. او در بازل سوییس متولد شد. در ایتالیا سابقه بازی داشت، داوری بسکتبال در کارنامه‌اش دیده می‌شود همین طور مربیگری و سرانجام سازماندهی کردن مسابقات. در دوره دبیرکلی او شاهد پشتیبانی از بسکتبال سه نفره بودیم. او در بازی‌های داخل سالن 2007 ماکائو حضور پیدا کرد و بسکتبال سه نفره را زیر نظر گرفت. سپس از این بازی در المپیک جوانان 2014 نانجینگ چین حمایت کرد. وی در جریان بازی‌های سه نفره المپیک جوانان 2018 در بوئنس آیرس آرژانتین بر اثر ایست قلبی درگذشت. از دیگر افتخارات او گنجاندن بسکتبال سه نفره در بازی‌های المپیک 2020 توکیو است که طی پروسه‌ای 13 ساله توانست این امر را محقق کند. بائومن در برپایی رقابت‌های انتخابی جام جهانی و گشودن پنجره‌های فیبا در راه انتخاب برگزیدگان قاره‌ها در جام جهانی با هدف نزدیک‌تر کردن رقابت تیم‌ها نقش اساسی داشت. بازی‌هایی که از سال 2017 حرکت خود را آغاز کرد و در مسیر جام جهانی 2019 و المپیک 2020 (2021 توکیو) به پایان راه خواهد رسید.
زاگلیس، چهارمین دبیر کل فیبا در تاریخ 88 ساله از تأسیس فدراسیون جهانی بسکتبال است.
عکس بازی بسکتبال
کودکان سیستان و بلوچستان
عکس از بازی بسکتبال کودکان در سیستان و بلوچستان در صفحه رسمی فدراسیون جهانی بسکتبال ( فیبا) منشر شده و در کتاب عکس های سال فیبا نیز چاپ شده است .
اشکان مهریار عکاس این عکس می گوید عکس من بعنوان عکس برتر نمایشگاه سالیانه فیبا در سوئیس انتخاب شد . مضمون عکس ” بسکتبال متعلق به همه است ” می باشد.
داستان عکس هم مربوط به بچه های روستای رودیگ سیستان و بلوچستان است که با حلقه و توپ دست ساز و با پای برهنه بازی می کنند.
وی می گوید : خوشحال نیستم از دیدن شرایط زندگی آدم هایی که حتی از امکانات اولیه مثل آب و برق محروم هستند و امیدوارم روزی برسد که فقر ریشه کن شود و سوژه عکاس ها نباشد.