تاریخچه بسکتبال جهان
بسکتبال در سال ۱۸۹۱ در اسپرینگ فیلد ماساچوست توسط معلم تربیت بدنی کانادایی به نام جیمز نایسمیت ابداع شد.
داستان پیدایش بسکتبال
نایسمیت ۳۱ ساله، ورزشی ابداع کرد تا ورزشکاران را در فصل زمستان در سالن نگه دارد.
این بازی خیلی زود در بین دانشگاههای آمریکا تثبیت شد و از ورزش‌های مدرن و وارداتی به بسیاری از نقاط دنیا در قرن بیستم شد.
محبوبیت بیشتر بسکتبال بعد از راهیابی این ورزش به مدارس و دانشگاههای ایالات متحده، به دلیل حضور در NBA به دست آمد و به صورت حرفه‌ای دنبال شد.
انجمن ملی بسکتبال آمریکا (NBA) که در سال ۱۹۴۶ تأسیس شد، در پایان قرن به یک شرکت چند میلیارد دلاری تبدیل و بسکتبال بدل به بخشی جدایی‌ناپذیر از فرهنگ آمریکایی شده است.
نایسمیت یک مربی تربیت بدنی در آموزشگاه بین‌المللی YMCA (که اکنون به عنوان کالج اسپرینگفیلد شناخته می‌شود) در ماساچوست بود. بنا به درخواست رئیس خود، نایسمیت موظف شد بازی‌ای را ابداع تا به ورزشکاران در هوای سرد کمک کند.
وی از سبدهای هلو و توپ فوتبال استفاده کرد و سپس ۱۳ قانون برای بازی نوشت.
هدف از این بازی پرتاب توپ به درون سبدهای میوه‌ای بود که به نرده پایین بالکن سالن بدنسازی میخ شده بودند. هر بار که یک امتیاز به دست می‌آمد، بازی متوقف می‌شد تا بتوانند از نردبانی بالا بروند و توپ را بیرون بکشند!
پس از مدتی، ته سبدهای میوه برداشته شد.
اولین نمایش عمومی بسکتبال، در ۱۱ مارس ۱۸۹۲ در اسپرینگ فیلد، انجام شد.
در ابتدا بازی ۹ در مقابل ۹ بود. برخی گفتند «بازی نایسمیت»، اما نایسمیت گفت ما یک توپ و یک سبد داریم چرا به آن «بسکتبال» نگوییم.
انجمن مسیحیان (YMCA) و ارتش ایالات متحده در گسترش بسکتبال نقش بسزایی داشتند. فرانسه در اروپا، چین، هند، ژاپن و ایران و در طول جنگ جهانی اول از سال ۱۹۱۴ تا ۱۹۱۷، هر کجا که ارتش آمریکا رفت، بسکتبال را با خود می‌برد. به همراه نیروها، صدها معلم تربیت بدنی وجود داشتند که بسکتبال می‌دانستند. نایسمیت نیز در آن دوره، دو سال را با YMCA در فرانسه گذراند.
بسکتبال پس از ورود به اروپا خیلی سریع پیشرفت کرد.
در سال ۱۹۰۹، اولین مسابقه بین‌المللی در سن پترزبورگ برگزار شد که طی آن مایاک سن پترزبورگ یک تیم آمریکایی YMCA را شکست داد.
اولین رویداد بزرگ اروپا در سال ۱۹۱۹ در Joinville-le-Pont ، نزدیک پاریس، در جریان بازی‌های بین متفقین برگزار شد.
بسکتبال خیلی زود در بین فرانسوی‌ها و ایتالیایی‌ها محبوب شد.
بسکتبال جهان در حال رشد بود که در ۱۸ ژوئن ۱۹۳۲ یک سازمان بین‌المللی برای هماهنگی مسابقات و تیم‌ها تشکیل شد. نام این سازمان «فدراسیون جهانی بسکتبال» یا «فیبا» نام داشت.
کشورهای آرژانتین، چکسلواکی، یونان، ایتالیا، لتونی، پرتغال، رومانی و سوئیس نخستین اعضای فدراسیون بین‌المللی بسکتبال آماتوری در ژنو بودند.
مأموریت این سازمان آماده سازی نخستین حضور بسکتبال در بازی‌های المپیک ۱۹۳۶ برلین بود.
در برلین، اولین عنوان المپیک توسط تیم ملی ایالات متحده در زمین‌های روباز و روز بارانی مقابل تیم کانادا به دست آمد.
نخستین دوره بازی‌های بسکتبال قهرمانی جهان، سال ۱۹۵۰ در آرژانتین برگزار شد.
لیگ بسکتبال در شهر نیویورک در ۶ ژوئن ۱۹۴۶ به عنوان انجمن بسکتبال آمریکا (BAA)، تأسیس شد. این لیگ پس از ادغام در لیگ ملی بسکتبال (NBL) در سال ۱۹۴۹ نام انجمن ملی بسکتبال (NBA) را به خود اختصاص داد.
فدراسیون بین‌المللی بسکتبال
خانه بسکتبال ایران؛ فدراسیون جهانی بسکتبال با نام اختصاری «فیبا»، ۲۱۳ عضو از فدراسیون‌های ملی دارد.
رییس کنونی فیبا هامان نیانگ از کشور مالی و دبیرکل فدراسیون جهانی آندریاس زاگلیس از یونان است.
وب سایت www.fiba.basketball، سایت رسمی فیباست.
فیبا، قوانین بسکتبال و تجهیزات و امکانات مورد نیاز را مشخص می‌کند، مسابقات بین‌المللی را ترتیب می‌دهد، انتقال ورزشکاران را در سراسر کشورها تنظیم و تعیین داوران بین‌المللی را کنترل می‌کند. ۲۱۳ فدراسیون ملی، از سال ۱۹۸۹ در پنج منطقه آفریقا، آمریکا، اروپا، آسیا و اقیانوسیه سازمان یافته‌اند.
فدراسیون جهانی بسکتبال مجاز به برگزاری مسابقات مقدماتی المپیک مردان و زنان و بسکتبال المپیک تابستانی توسط کمیته بین‌المللی المپیک (IOC) است.
جام جهانی بسکتبال هر چهار سال یکبار برگزار می‌شود. تیم‌ها برای کسب جایزه Naismith که به افتخار جیمز نایسمیت، مبدع آمریکایی – کانادایی بسکتبال، نامگذاری شده است، رقابت می‌کنند.
ساختار مسابقات شبیه به ساختار جام جهانی فیفا در فوتبال است. این مسابقات از سال ۱۹۷۰ تا ۲۰۱۴ در همان سال‌ها برگزار می‌شد ، اما از سال ۲۰۱۹، جام جهانی بسکتبال با دوره‌ای ۵ ساله، به سال بعد از جام جهانی فیفا منتقل شد و از این پس دوباره هر چهار سال یک بار برگزار خواهد شد. میزبانان بعدی جام جهانی در سال ۲۰۲۳، برای نخستین بار در تاریخ این بازی‌ها سه کشور ژاپن، اندونزی و فیلیپین خواهند بود.
جدیدترین مسابقات جهانی فیبا برای تیم‌های ملی، بازی‌های سه نفره است.
تاریخچه
فدراسیون بین‌المللی بسکتبال در سال ۱۹۳۲، دو سال پس از رسمیت یافتن این ورزش توسط IOC، در ژنو تأسیس شد.
قبل از سال ۱۹۳۴، بسکتبال زیر چتر فدراسیون بین‌المللی هندبال بود.
در جریان بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۳۶ که در برلین برگزار شد، فدراسیون جهانی، جیمز نایسمیت (۱۸۳۹–۱۹۶۱)، بنیانگذار بسکتبال را به عنوان رئیس افتخاری خود برگزید.
فیبا از سال ۱۹۵۰ مسابقات قهرمانی جهان را که امروزه به عنوان «جام جهانی» شناخته می‌شود، و مسابقات قهرمانی جهان زنان که از سال ۱۹۵۳ به عنوان جام جهانی زنان شناخته می‌شود، ترتیب داده است.
دفتر مرکزی فدراسیون در سال ۱۹۵۶ به مونیخ نقل مکان کرد. سپس در سال ۲۰۰۲ به ژنو بازگشت. فیبا در سال ۱۹۹۱، تالار مشاهیر را تأسیس کرد. اولین مراسم معارفه در ۱۲ سپتامبر ۲۰۰۷ و در جریان یوروبسکت این سال برگزار شد.
۸۸ سال با ۴ دبیرکل فدراسیون جهانی بسکتبال
خانه بسکتبال ایران؛ سرنوشت دبیرکلی در فدراسیون جهانی بسکتبال (فیبا) در تاریخ این ورزش تأمل برانگیز و خواندنی است.
از سال ۱۹۳۲ که نام رِناتو ویلیام جونز دبیرکل فیبا با کارهای بزرگ و تاریخی او برای بسکتبال سر زبان‌ها افتاد تا دو سال پیش که پاتریک بائومن درگذشت، فقط سه نفر طی ۸۶ سال این مسئولیت را برعهده داشتند؛
رِناتو ویلیام جونز ۱۹۳۲ تا ۱۹۷۶
رِناتو ویلیام جونز اولین دبیرکل فدراسیون بین‌المللی بسکتبال تلاش‌های زیادی کرد تا کمیته بین‌المللی المپیک(IOC) را متقاعد کند بسکتبال برای نخستین بار در المپیک ۱۹۳۶ برلین شرکت داده شود. او کسی بود که رأی به بازگشت سه ثانیه پایانی بازی فینال جنجالی المپیک ۱۹۷۲ بین آمریکا و شوروی را داده بود. زمانی که آمریکا ۵۰ بر ۴۹ پیش بود اما در نهایت ۵۱ بر ۵۰ بازنده شد. این رأی و برنده شدن شوروی، نوار ۷ قهرمانی پی در پی آمریکایی‌ها را در المپیک پاره کرد.
برای آسیایی‌ها نام ویلیام جونز با برگزاری تورنمنتی به همین نام در چین تایپه و برای پاسداشت کارهای دبیرکل فقید فیبا، آشناست. این تورنمنت از سال ۱۹۷۷ همه ساله برگزار شده است.
بوریسلاو استانکوویچ ۱۹۷۶ تا ۲۰۰۳
بوریسلاو استانکوویچ بعد از جونز روی کار آمد. بازیکن و مربی صرب که در سال‌های بعد سمت‌های اجرایی گرفت و از سال ۱۹۷۶ به عنوان دبیرکل فیبا مشغول به کار شد. در دوره او تحولات گسترده‌تری در بسکتبال روی داد که مهمترین آنها تصویب قانون حضور بازیکنان NBA در المپیک ۱۹۹۲ بود. این قانون در اجلاس ۱۹۸۹ فیبا توسط استانکوویچ به بسکتبال آورده شد. در سال ۲۰۰۵ دکتر کارل چِنگ رییس هنگ کنگی فیبا به احترام استانکوویچ رقابت‌هایی را تحت نام «کاپ استانکوویچ» ترتیب می دهد که این رقابت‌ها هر ساله در شهرهای چین برگزار می‌شود. به دلیل کیفیت بالای این رقابت‌ها به آن لقب جام جهانی کوچک هم داده‌اند. تیم ملی بسکتبال ایران یک بار در سال ۲۰۱۰ وارد این رقابت‌ها شد و در مکان چهارم ایستاد.
پاتریک بائومن ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۸
پاتریک بائومن سومین دبیرکل فدراسیون جهانی بسکتبال بود که در ۵۱ سالگی درگذشت. او در بازل سوییس متولد شد. در ایتالیا سابقه بازی داشت، داوری بسکتبال در کارنامه‌اش دیده می‌شود همین طور مربیگری و سرانجام سازماندهی کردن مسابقات. در دوره دبیرکلی او شاهد پشتیبانی از بسکتبال سه نفره بودیم. او در بازی‌های داخل سالن ۲۰۰۷ ماکائو حضور پیدا کرد و بسکتبال سه نفره را زیر نظر گرفت. سپس از این بازی در المپیک جوانان ۲۰۱۴ نانجینگ چین حمایت کرد. وی در جریان بازی‌های سه نفره المپیک جوانان ۲۰۱۸ در بوئنس آیرس آرژانتین بر اثر ایست قلبی درگذشت. از دیگر افتخارات او گنجاندن بسکتبال سه نفره در بازی‌های المپیک ۲۰۲۰ توکیو است که طی پروسه‌ای ۱۳ ساله توانست این امر را محقق کند. بائومن در برپایی رقابت‌های انتخابی جام جهانی و گشودن پنجره‌های فیبا در راه انتخاب برگزیدگان قاره‌ها در جام جهانی با هدف نزدیک‌تر کردن رقابت تیم‌ها نقش اساسی داشت. بازی‌هایی که از سال ۲۰۱۷ حرکت خود را آغاز کرد و در مسیر جام جهانی ۲۰۱۹ و المپیک ۲۰۲۰ (۲۰۲۱ توکیو) به پایان راه خواهد رسید.
از ۷ دسامبر ۲۰۱۸، آندریاس زاگلیس عهده‌دار این سمت است.
زاگلیس، چهارمین دبیر کل فیبا در تاریخ ۸۸ ساله از تأسیس فدراسیون جهانی بسکتبال است.
عکس بازی بسکتبال
کودکان سیستان و بلوچستان
عکس از بازی بسکتبال کودکان در سیستان و بلوچستان در صفحه رسمی فدراسیون جهانی بسکتبال ( فیبا) منشر شده و در کتاب عکس های سال فیبا نیز چاپ شده است .
اشکان مهریار عکاس این عکس می گوید عکس من بعنوان عکس برتر نمایشگاه سالیانه فیبا در سوئیس انتخاب شد . مضمون عکس ” بسکتبال متعلق به همه است ” می باشد.
داستان عکس هم مربوط به بچه های روستای رودیگ سیستان و بلوچستان است که با حلقه و توپ دست ساز و با پای برهنه بازی می کنند.
وی می گوید : خوشحال نیستم از دیدن شرایط زندگی آدم هایی که حتی از امکانات اولیه مثل آب و برق محروم هستند و امیدوارم روزی برسد که فقر ریشه کن شود و سوژه عکاس ها نباشد.