استان گیلان در بسکتبال ایران، ابتدا به واسطۀ تیم بندرپهلوی شناخته شد.

در دهۀ 20، باشگاه نیرووراستی تهران به دعوت باشگاه گیو بندرپهلوی، دیدار دوستانۀ بسکتبال را در این بندر ترتیب دادند.

حسین سرودی از افسران نیروی هوایی در سفرهای خود به شهرهای مختلف ایران از جمله بندرپهلوی، آموزش بسکتبال به جوانان را در این شهرها پیگیری می‌کرد.

حمید گیل‌زاد، حسن ذوالفقاری‌نژاد، هاشم مصباحی و فخرالدین حمزه‌علیپور به اتفاق هوشنگ قائم‌خواه از چهره‌های سرشناس بسکتبال از بندرپهلوی بودند که در بسکتبال ایران شناخته شدند.

حسن ذوالفقاری‌نژاد معروف به «عموحسن» در دهۀ 30 به تهران کوچ کرد و عضو باشگاه شاهین شد. وی در دهۀ 40 به عضویت تیم ملی درآمد. در دهۀ 50 همزمان با مربیگری، داور بسکتبال شد. وی یکی از مربیان تیم ملی بسکتبال در بازی‌های آسیایی تهران بود.

ذوالفقاری با راه‌اندازی تیم «ورزنده» چهره‌های تأثیرگذاری مثل عباس مرشدی را در بسکتبال ایران مطرح کرد. بعدها نام ورزنده به تیم شهباز تغییر کرد.

فخرالدین حمزه‌علیپور دیگر چهرۀ گیلانی بسکتبال از داوران بین‌المللی بسکتبال که فینال جوانان آسیا در سال 1977 کویت را قضاوت کرد.

استان گیلان در دهۀ 70 با تیم‌های دانشگاه گیلان و سپیدرود رشت در لیگ‌های ایران حضور یافت. در دهۀ 80 شهرداری لنگرود در لیگ برتر به میدان رفت.

بعد از فاصلۀ طولانی بسکتبال گیلان، در دهۀ 80، اصغر کاردوست و مجتبی بردبار از بازیکنان رشتی در تیم‌های ملی و امید ایران بودند.