یادمان میراث‌دار عموحسن بسکتبال، فخرالدین حمزه‌علیپور
سایت خانه بسکتبال ایران – افشین رضاپور: صبح گوشی تلفنم را برداشتم و پیام‌های گروه‌های بسکتی را می‌دیدم که باز به واژه تسلیت برخوردم.
می‌خواستم عکس‌هایی را که دیشب به مناسبت سالگرد «عمو صُلبی» آماده کرده بودم، امروز روی صفحۀ اینستاگرام بگذارم و در حال نوشتن متن مناسبی با عکس‌ها بودم که تلفنم زنگ خورد. استاد مهدی مُکری از استرالیا بودند. صدا نمی‌آمد.
– سلام … استاد…
صدای گریه استاد می‌آمد. چند لحظه سکوت و سپس؛ «فخرالدین هم رفت».
فخرالدین حمزه‌علیپور، میراث‌دار «عمو حسن». از بسکتبال روزهای نوجوانی در بندرانزلی تا بازیکن تیم شاهین تهران. چند دهۀ بعد یک جوان شاهینی که زودتر از فخرالدین به تهران رفته بود ملقب به یکی از معروف‌ترین عموهای بسکتبال شد، با این وجود برای فخرالدین هم دایی و هم، عمو بود.
دایی، حسن ذوالفقاری‌نژاد (معروف به عمو حسن)، ابتدا بنای بسکتبال بندرپهلوی را با وجود تیم‌های گیو، خزر و موج در استان گیلان دهه‌های 30 و 40 گذاشت و خواهرزاده، فخرالدین حمزه‌علیپور تا اواسط دهۀ چهل با تیم‌های بندر پهلوی در ایران و شاهین در تهران مطرح شد.
فخرالدین از حوالی سال 1333، زمانی که 8 ساله بود، بسکتبال را زیر نظر دایی خود آغاز کرد. هم‌نسل سليمان يگانه، كـريم بختيـاري، شاهرخ انديش، جعفر مهربان، هادی آميغ، کمی دورتر حميد گيل‌زاد، جمبـور و هاشـم مصـباحی.
تیم بندرپهلوی در اوایل دهۀ چهل میزبان یک دوره از بازی‌های قهرمانی کشور شد که برای فخرالدین نوجوان، دیدن این سطح از بازی‌ها، انگیزۀ خوبی برای پیشرفت ایجاد کرد. کلاس نهم را در زادگاهش خواند و سپس به تهران رفت و عضو باشگاه شاهین شد که از چند سال پیشتر دایی حسن بازیکن این تیم بود.
شاهین دوران محمد لطفی و علی‌اکبر لطفی و تنش‌های سیاسی آن دوران که منجر به انحلال شاهین شد. دایی حسن یک چشمش به اردوی تیم ملی برای بازی‌های آسیایی 1962 جاکارتا بود و چشم دیگرش به فخرالدین مبادا در دوران پرالتهاب اوائل دهۀ 40 وارد دسته‌بندی‌های سیاسی شود. به خاطر همین بود که مدام سفارشش را در دستۀ بسکتبال می‌کرد.
فخرالدین حمزه‌علیپور با مصدومیت پا، کم کم ناگزیر به فاصله گرفتن از بازی شد. بین سال‌های 1345 تا 1349 مربیگری کرد. داور بود. سوت هم می‌زد اما سال 49 تصمیم گرفت فقط داوری کند.
در فروردين ماه 1353، سال بـازی‌های آسیایی 1974 تهـران، توسـط حسين جبارزادگان و به اتفاق حسن نوربخش به دوره داوری بین‌المللی در هنـگ‌كنـگ اعزام شد و با رسيدن به حدنصاب‌های آزمون‌های داوری، به دریافت مدرک داوری بین‌المللی نائل آمد.
پس از اتفاقاتی که بین داوران ایرانی و فدراسیون بسکتبال افتاد و داوران حاضر به قضاوت در بازی‌های آسیایی نشدند، حمزه‌عليپور کار قضاوت را در مسابقات داخلی ادامه داد.
وی در مسـابقات جوانـان قهرمـانی 1977 آسـيا، بـه همراه جمارانی، دیگر داور کشورمان به كويـت رفت. قضاوت‌های خوب حمزه‌عليپـور در طـول مسابقات سبب شد تا برای قضاوت دیدار نهایی انتخاب شود.
دوران داوری حمزه‌علیپور در بسکتبال بین‌المللی، به حدود 40 سـفر خـارجی می‌رسد.
برخی شامل داوری‌ها، شرکت در دوره‌ها و کلینیک‌ها و ….
در سال 1988، پيش از المپيك سئول، تيم ملـی بسـكتبال به تورنمنتی در چـين دعـوت شـد که حمزه‌علیپور دیدار برزیل – چین را قضاوت کرد.
وی در تابستان 1378، در مسابقات بين‌المللي «ورزش و ملـت‌هـا» در تهران از دنیای داوری خداحافظی كرد. حمزه‌علیپور آخرين بار برای تيم‌های گلوبـال اسـپرت آمريكـا و پرم روسيه، دو ميهمان خـارجي بسـكتبال در ايـران سـوت زد و در پايـان مسـابقه توسـط فدراسيون بسكتبال «سوت طلا» هديه گرفت.
وی مسئولیت‌هایی مختلفی از جمله رئیس کمیته داوران فدراسیون بسکتبال و ناظر مسابقات داشت.
دانش‌آموز نخبـه دبيرسـتان آذر بـا معـدل 19.7، فارغ‌التحصیل دانشسرای عالی تربیت بدنی، دارای فوق لیسانس از دانشگاه کرج، و دکترای دروس تربیت بدنی و رفتار حرکتی از دانشگاه شوچنکو اوکراین.
حمزه‌علیپور به مدت 16 سال رئيس انجمن بسكتبال آموزشگاهها و عضو شورای عالی وزارت آموزش وپرورش بود…
– استاد خدا صبرتون بده.
افشین جان خیلی سخته … دیدی دوست و یار غار دوران جوانی‌ام رفت …
این بار هر دوی‌مان سکوت کردیم. صدای گریه استاد و تنها واژه‌ای که به ذهنم می‌رسید «تسلیت» بود.
فخرالدین حمزه‌علیپور زادۀ 23 آذر 1325 بندرانزلی
وفات: 6 اردیبهشت 1400 تهران
متن برگرفته از کتاب «داستان یک قرن» نوشتۀ افشین رضاپور
