خانه بسکتبال ایران – سونیا فدایی، مربی باسابقه و دبیر آموزش و پرورش، که سال‌ها از عمر خود را صرف پرورش نسل‌های متعدد بسکتبال کرده، در گفت‌وگویی از مسیر پر فراز و نشیب خود، چالش‌ها، باورها و دغدغه‌هایش در مربیگری سخن گفت.
وی در تیم‌های راه‌آهن، وحدت آریا، استقلال، پاس، فدایی، وولف (Wolf Tehran) و… مربیگری کرده و مؤسس آکادمی فدایی است.
سونیا فدایی، مربی باسابقه و دبیر آموزش و پرورش، که سال‌ها از عمر خود را صرف پرورش نسل‌های تازه بسکتبال کرده، در گفت‌وگویی صمیمی از مسیر پر فراز و نشیب خود، چالش‌ها، باورها و دغدغه‌هایش در مربیگری سخن گفت.
آنچه می‌خوانید حرف‌های فدایی است.
شروع مسیر مربیگری
ویژگی‌های بازیکنان پایه
تفاوت نوجوانان و بزرگسالان
بازیکنان بزرگسال معمولاً به جنبه‌های بیرونی ورزش مانند درآمد و شهرت توجه دارند؛ اما نوجوانان بیشتر در جست‌وجوی یادگیری و رقابت سالم هستند و حرکات بازیکنان محبوب‌شان را الگو قرار می‌دهند.
تمرینات روزانه و ذهنی
در تمرینات روزانه، بر فاکتورهای آمادگی جسمانی، تمرینات فردی و تیمی تمرکز دارم. شب‌ها نیز تمرینات ذهنی (تجسم و تصویرسازی ذهنی) را به بازیکنان آموزش می‌دهم تا حرکات روزانه‌شان را در ذهن مرور و تثبیت کنند.
نقش معلمی در مربیگری
به‌عنوان دبیر آموزش و پرورش معتقدم مربی باید بر تمام ابعاد شخصیتی بازیکن تأثیرگذار باشد: از اخلاق و احترام متقابل گرفته تا تحصیل، تغذیه و خواب کافی.
آموزش از مسیر بازی
در رده‌های پایه به‌ویژه مینی، تمرینات را با روش‌های بازی‌محور و فان طراحی می‌کنم تا جذابیت و یادگیری همزمان باشد. رقابت، امتیازدهی و تشویق یا جریمه‌های سبک، بخشی از روند آموزشی است.
چالش کار با نوجوانان
بزرگ‌ترین چالش، ایجاد انگیزه و حفظ تعهد است. هر بازیکن ویژگی شخصیتی و سطح مهارتی خاصی دارد. تلاش من ایجاد فضایی مثبت، حمایتگر و سازنده برای رشد فردی و تیمی آن‌هاست.
قهرمانی تیم جوانان با ترکیب بازیکنانی که همگی شاگردان خودم هستند؛ ثمره‌ی تمرین‌های منظم شش‌روزه در هفته، شامل سه روز تمرین فشرده از ساعت ۹ صبح تا ۵ بعدازظهر.
درس‌هایی از شکست
شکست‌های ابتدای مسیر، بزرگ‌ترین آموزگار من بودند. از آن‌ها آموختم چگونه استراتژی‌های بهتری برای آینده تدوین کنم. امروز همان تجربه‌ها کلید موفقیتم هستند.
نقد وضعیت بسکتبال پایه
تا زمانی که مربیان پایه به‌دنبال علم روز نباشند و صرفاً از بازیکنان ساخته‌شده دیگران استفاده کنند، و وقتی انتخاب‌های تیم ملی براساس رابطه یا شرایط مالی باشد، بسکتبال پایه پیشرفتی نخواهد داشت.
در ترکیب تیم لیگ برتر امسال، شش بازیکن از رده‌های جوانان و نوجوانان حضور داشتند. از جمله سوگل برازنده (شماره ۹)، النا احمدیان و ریحانه حشمتی (شماره ۷) که با وجود سن پایین، نمایش بسیار درخشانی در کنار بزرگسالان داشتند. این حضور، حاصل برنامه‌ریزی بلندمدت و پرورش بازیکنان پایه در تیم من است.
حمایت حامیان واقعی
البته در این مسیر، حامیان دلسوز و آگاه هم وجود دارند. افرادی مانند خانم سحر آغنده که با وجود توان مالی، نگاه‌شان فراتر از منافع شخصی است و صادقانه به فکر رشد بازیکنان جوان هستند.
من شخصاً با ایشان صحبت کردم؛ نه‌تنها پاسخ منفی ندادند، بلکه با روی باز استقبال کردند. فعلاً تمرکزشان بر لیگ برتر است، اما اگر اوضاع لیگ برتر به ثبات برسد، مطمئن هستم از تیم‌های پایه و جوانان نیز حمایت خواهند کرد. از خانم آغنده بابت این نگرش مثبت و امیدبخش، صمیمانه تشکر می‌کنم.
النا احمدیان، بازیکن ملی زیر ۱۶ سال، در سه رده‌ی لیگ جوانان، نوجوانان و لیگ برتر حضور داشته است. این بازیکن با خواست و تمایل شخصی خود از تیم آتشی به تیم من پیوست و با انگیزه بالا در ترکیب ما بازی می‌کند.
نقش والدین و مدارس
والدین بزرگ‌ترین حامیان بازیکنان‌اند. بسیاری از استعدادهای درخشان از مدارس به باشگاه‌ها راه می‌یابند. زمانی‌که مسابقات آموزش و پرورش به‌صورت پیوسته برگزار می‌شد، بسکتبال رشد قابل‌توجهی داشت.
توصیه به فدراسیون و مربیان جوان
متأسفانه در برخی دوره‌های مربیگری، بدون ارزیابی دقیق، به همه کارت مربیگری داده می‌شود. پیشنهاد من: ارتقای کیفیت آموزش و تمرکز بر مهارت‌های بنیادی مانند پاس، شوت و دریافت. همچنین مربیان جوان باید مهارت‌های ارتباطی خود با بازیکنان را تقویت کنند.
اگر بسکتبال نبود…
اگر بسکتبال نبود، هیچ ورزش دیگری را انتخاب نمی‌کردم. ترجیح می‌دادم همان شغل دبیری را ادامه دهم.
الگوها و الهام‌ها
ویژگی‌های شخصی در مربیگری
در کار مربیگری سعی می‌کنم به‌موقع سخت‌گیر، صمیمی و شوخ‌طبع باشم تا ارتباط موثری با شاگردانم داشته باشم.
چالش‌های دوران گذشته
در دوران ما محدودیت‌های زیادی برای ورزش دختران وجود داشت؛ چون باور عمومی بر این بود که دختران نباید ورزش کنند. تنها حامی من پدرم بود که همیشه به من ایمان داشت.
زندگی شخصی
خارج از سالن، بیشتر وقت خود را به کارهای روزمره و مطالعه اختصاص می‌دهم. دخترم دارای کارت مربیگری و داوری بسکتبال است و اکنون مربی فیتنسی فعال است؛ پسرم هم به‌صورت تفریحی بسکتبال بازی می‌کند.
بزرگ‌ترین چالش شخصی
کمبود وقت برای خانواده؛ چرا که بیشتر روزها در سالن‌های مختلف درگیر تمرین تیم‌ها هستم.
مشوق اصلی
خانم دکتر ادیب‌پور مربی من بودند و همچنان بزرگ‌ترین مشوق و الهام‌بخش در مسیر حرفه‌ای‌ام هستند.
علایق شخصی
علاقه‌مند به شنا، پیاده‌روی و بدنسازی هستم و در اوقات فراغت ترجیح می‌دهم گوشی را خاموش کرده، در محیطی آرام با صدای آب و سکوت طبیعت وقت بگذرانم.
حمایت خانواده
در ابتدا برای خانواده‌ام سخت بود که زمان زیادی از من صرف تمرین و تیم شود، اما وقتی هدفم را درک کردند، به کارم ایمان آوردند و امروز پشتیبان اصلی من هستند.
Responses