دیدگاه‌هایی در روانشناسی و جامعه‌شناسی دروغ
رادیو تصویری سایت خانه بسکتبال ایران
دیدگاه‌هایی در روانشناسی و جامعه‌شناسی دروغ
میزبان: احسان امیری
میهمانان: مرجان چهرازی (کارشناس ارشد روانشناسی ورزش، نویسنده کتاب پایان اشتباهات روزمره) و افشین رضاپور (کارشناس ارشد جامعه‌شناسی ورزش)
در بحث دروغ و فریب، نباید از نقش کلیدی مربیان، سرپرستان تیم و الگوهای رفتاری غافل شد. وقتی یک ورزشکار در محیطی رشد می‌کند که صداقت، شفافیت و مسئولیت‌پذیری از سوی مربی و کادر تیم به درستی اجرا می‌شود، احتمال تمایل به رفتارهای فریبکارانه به‌مراتب کمتر خواهد بود.
مربی فقط نقش فنی ندارد؛ او یک الگوست. رفتار، گفتار و حتی واکنش‌های او در شرایط مختلف، برای ورزشکار تبدیل به شاخص‌هایی برای تصمیم‌گیری می‌شوند. اگر مربی یا سرپرست تیم خودش گاهی از صداقت فاصله بگیرد، ناخودآگاه این پیام رو منتقل می‌کند که دروغ گفتن یا پنهان‌کاری می‌تواند بخشی از مسیر موفقیت باشد. این دقیقاً جایی است که فرهنگ تیم شکل می‌گیرد.
پس اگر به‌دنبال پرورش ورزشکارانی سالم از نظر ذهنی، اخلاقی و اجتماعی هستیم، باید اول الگوهای تیم را اصلاح کنیم. مربی آگاه و مسئول، می‌تواند نسلی از ورزشکاران متعهد، بااخلاق و شجاع تربیت کند…
همچنین در این برنامه می‌بینید؛
دروغ و فریب در فضای ورزشی؛ چه در سطح حرفه‌ای و چه در سطح آماتور، می‌تواند تأثیرات منفی عمیقی روی تیم، اعتماد، عملکرد، و سلامت روانی ورزشکاران داشته باشد…
افراد زمانی دروغ می‌گویند که ابزار دیگری به آنان در رسیدن به اهداف‌شان کمک نمی‌کند…
آنها بر پایه‌ی موقعیت‌های مادی، منزلت اجتماعی و قدرت در اقتضائات و انطباق و سازگاری ممکن است دروغ بگویند.
امروز در بسکتبال و در سطح کارکرد ساختاری و نهادی به قدری در واقعیت بزرگ‌نمایی می‌کنند که دچار دروغ گفتن می‌شوند…
دروغ‌گویی در سطح نهادی به صورت آگاهانه برای فریب افکار عمومی و دستکاری ذهن افراد انجام می‌شود…
در بحث دروغ و فریب، نباید نقش کلیدی مربیان، سرپرستان تیم و الگوهای رفتاری را نادیده گرفت. وقتی یک ورزشکار در محیطی رشد می‌کند که در آن صداقت، شفافیت و مسئولیت‌پذیری از سوی مربی و کادر تیمی به‌درستی اجرا می‌شود، احتمال گرایش او به رفتارهای فریبکارانه به‌مراتب کاهش می‌یابد.
مربی صرفاً یک راهنمای فنی نیست، بلکه الگویی برای ورزشکاران محسوب می‌شود. رفتار، گفتار و حتی واکنش‌های او در شرایط مختلف، معیارهایی برای تصمیم‌گیری ورزشکاران خواهند شد. اگر مربی یا سرپرست تیم خود گاهی از صداقت فاصله بگیرد، ناخواسته این پیام را منتقل می‌کند که دروغ‌گویی یا پنهان‌کاری می‌تواند بخشی از مسیر موفقیت باشد. این همان نقطه‌ای است که فرهنگ تیمی شکل می‌گیرد.
بنابراین، اگر به‌دنبال پرورش ورزشکارانی سالم از نظر ذهنی، اخلاقی و اجتماعی هستیم، باید ابتدا الگوهای رفتاری تیم را اصلاح کنیم. یک مربی آگاه و مسئول می‌تواند نسلی از ورزشکاران متعهد، بااخلاق و شجاع را تربیت کند.
اخلاق، ارزشی فراتر از هر جام دارد. اگر نمی‌خواهیم شاهد دروغ و فریبکاری باشیم، باید این جمله را بیشتر در میان ورزشکاران و مربیان تکرار کنیم. لازم است ارزش‌ها را بازتعریف کنیم تا تغییرات واقعی اتفاق بیفتد.
ورزش صرفاً یک رقابت نیست، بلکه مسیری برای رشد شخصیت است. باید به ورزشکاران یادآوری کنیم که ارزش یک ورزشکار تنها به قهرمان شدن خلاصه نمی‌شود؛ گاهی می‌توان بازی را باخت، اما شرافت را حفظ کرد. زمانی که اخلاق و عزت‌نفس وجود داشته باشد، حتی شکست هم می‌تواند یک پیروزی واقعی باشد—مانند راجر فدرر.
آنچه از یک ورزشکار قهرمان در ذهن‌ها باقی می‌ماند، فقط مدال‌های او نیست؛ بلکه انسانیت اوست.
نقش روانشناس ورزشی در کنار تیم، یکی از ارکان اصلی دستیابی به عملکرد پایدار و موفقیت محسوب می‌شود؛ چه در سطح حرفه‌ای و چه نیمه‌حرفه‌ای. برخلاف تصور رایج که تمرکز را بیشتر بر آمادگی بدنی و فنی می‌گذارد، روانشناس ورزشی روی ذهن، احساسات و باورهای ورزشکار کار می‌کند—جایی که تصمیم‌گیری، انگیزه، تمرکز و تاب‌آوری شکل می‌گیرد.
بااین‌حال، روانشناس ورزشی هنوز جایگاه واقعی خود را در بسیاری از تیم‌ها پیدا نکرده است، در حالی که می‌تواند نقش بزرگی در افزایش انگیزه، عزت‌نفس، تمرکز و کنار آمدن با فشارهای روانی ورزشکاران ایفا کند. حضور چنین فردی در کنار تیم واقعاً ضروری است.