تیتر اصلی, اخبار مشاهیر, از بالای سبد, افتخارات آسیای مردان, بازیکن مردان, تالار افتخارات مردان, داور مردان, مربی مردان, مسئول مردان
مقیم زنده‌رود / گذری بر زندگی محمد مقیم داور پیشکسوت بسکتبال
… به اصفهان رو که تا بنگری بهشت ثانی
به زنده‌رودش سلامی ز چشم ما رسانی…
سایت خانه بسکتبال ایران – ترانه «به اصفهان رو…» سروده‌ی ملک‌الشعرای بهار که استاد تاج اصفهانی در دستگاه بیات اصفهان خوانده را زیر لب با خود زمزمه می‌کند.
وقتی وارد سن نوجوانی شد، خانواده‌اش متوجه رفتار متفاوت او با دیگر هم‌سن و سالانش شده بودند. پرتحرک و پرجنب و جوش بود. قد بلندی داشت و نمی‌توانست بازیگوشی‌اش را پشت هر چیزی قایم کند. قد و بازی‌ها و شیطنت‌های کودکانه، خانواده را مجاب کرد تا به علائق ورزشی محمد، پسر خاندان مقیم، احترام بگذارند.
محمد مقیم می‌دانست چکار کند تا خانواده‌اش راضی باشند. این خصلت مدیریتی را از زمان نوجوانی داشت و البته قضاوت کردن به موقع گیروگورهای رفقا را. بازی بچههای محله گاه با کری‌خوانی و جرزنی، قاضی می‌خواست و محمد داور منصف بازی‌های محله بود.
یک مدت گذشت و «محمد و ورزش» بیشتر به هم وابسته شدند.
«نمی‌تونستم از فکرش بیرون بیام. صبح تا شب کارم شده بود ورزش و بازی».
محمد مقیم نوجوان، خودش را قانع کرده بود که با ورزش مسیر زندگی‌اش را تعیین کرده است.
متولد 7 مرداد 1323 در اصفهان. 12 ساله بود که در زمین روباز مدرسه هراتی توسط اسدالله شب‌انگیز با توپ بسکتبال آشنا شد. زنده‌نام شب‌انگیز از همان ابتدا متوجه هوش بالای محمد شد و بعد از چند سال فعالیت، مسئولیت‌های مختلفی را به او واگذار کرد. محمد مقیم در کنار بازی، در اواخر سال‌های 30 به مربیگری روی آورد.
«بچههای اون سال‌ها از بین چند رشته ورزشی یکی رو انتخاب می‌کردند. من بسکتبالیست و والیبالیست بودم. بعد به سمت دوومیدانی رفتم و واترپلو را هم خوب بازی می‌کردم اما مدتی بعد فقط بسکتبال بازی کردم».
مقیم در دیگر ورزش‌ها مؤفق بود. در مسابقه‌های دوومیدانی زیر نظر استاد حسین غفوری مقام دوم کشوری را به دست آورد.
شماره 10 تیم بسکتبال بوستان اصفهان در مسابقه‌های مختلف استانی و کشور، مؤفق به دریافت رتبه‌های متعدد شد.
اصفهان، با بناهای تاریخی و داشتن طبیعتی بکر مثل زاینده‌رود برای ورزشکاران دیگر استان‌ها خاطره‌ساز بود. در کنار بناهای تاریخی و بیادماندنی، بسکتبال اصفهان نیز با چهره‌هایی مانند جلال امجد و اسدالله شب‌انگیز تحسین همگان را برانگیخت و جوانانی مثل محمد مقیم دنباله‌رو این استادان و کامل کننده بسکتبال در کنار زنده‌رود شدند.
ببر از وفا کنار جلفا به گلچهرگان سلام ما را
شهر پر شکوه قصر چلستون کن گذر به چارباغش
آغاز بسکتبال در بوستان
برای خیلی‌ها نشستن کنار زاینده‌رود با موسیقی و شعر و آهنگ جاری رودخانه، تصویری زیبا از شادی مردمان روزگاران مختلف داشت اما حاشیه‌ی زاینده رود برای محمد مقیم علاوه بر نبض زندگی شهر، جایی برای دویدن‌های توأمان و آماده‌سازی قبل از مسابقه‌ها بود. همچنین شب‌هایی که با خاطره‌گویی از مسابقه‌های قهرمانی ایران در میان دوستان گذشت.
در بین دیگر اعضای خانواده محمد کسی در کار ورزش نبود. او در میان خانواده مقیم، پسری بسیار دوست داشتنی بود و کماکان در 77 سالگی مورد احترام همه است. نوجوان دهه 30 با دنیایی از انرژی، تحرک و بازیگوشی که فقط با ورزش می‌توانست کنترل شود!
بعد از باشگاه بوستان که شب‌انگیز بنیانگذارش بود و محمد مقیم سال‌ها برای این تیم بازی کرد، زمان خدمت زیر پرچم فرا رسید. مقیم در نوزده سالگی به خدمت سربازی رفت. در سال 1342 در حین سربازی، انقدر علاقه‌اش به ورزش را به فرماندهان نشان داد تا آنان تصمیم گرفتند توسط محمد در مسابقه‌های ورزشی به خصوص بسکتبال، «تیم» داشته باشند. محمد مقیم همزمان با سربازی در مسابقات متعدد ورزشی حضور یافت و همچنان تاثیر بسزایی در قهرمانی تیم‌های خود داشت.
همدوره‌ای‌های محمد مقیم از فرم بدنی منحصر به فرد او، بازی، فرم شوت و تکنیک زیبا و حرکات فریبنده، بدن قوی، قد بلندش و نحوه‌ی بازی متبحرانه‌اش به نیکی یاد می‌کنند و می‌گویند طرفداران مختص به خودش را داشت یا می‌توانست به تنهایی هواداران پرشماری را در یک بازی بسکتبال جذب کند.
بارها در ثانیه‌های پایانی، سرنوشت بازی‌ها را به نفع تیم اصفهان یا تیم‌هایی که خودش در آنجا بازی می‌کرد، تغییر داد. بارها روی شانه‌های هواداران قرار گرفت و شادی بردهای تیمش را با طرفداران قسمت کرد.
پس از ورود بسکتبال به ایران در دهه آغازین 1300، این ورزش با وجود قهرمانانش در دهه‌های بعدی جلوه بیشتری یافت.
محمد مقیم در تیم‌های بوستان، دارایی، پرسپولیس، سپاهان و ذوب آهن بازی کرد. با تیم منتخب اصفهان سال‌ها در قهرمانی‌های کشور به میدان رفت و جزو دعوتی‌ها به تیم ملی بسکتبال هم بود و این اواخر به عضویت تیم پیشکسوتان اصفهان درآمد تا بیش از نیم قرن سابقه بازی در بسکتبال را به نام خودش رقم بزند.
بازی مقابل تیم آمریکایی
در سال 1345 همزمان با سفر تیم بسکتبال دانشگاه کنتاکی آمریکا به ایران، این تیم علاوه بر بازی‌های دوستانه در تهران و بازی مقابل تیم نفت آبادان، به اصفهان سفر کرد. آدلف راپ سرمربی پرافتخار بسکتبال دانشگاهها، هدایت تیم کنتاکی را برعهده داشت و محمد مقیم با تیم شهر مقابل این تیم به میدان رفت.
این بازی برای بازیکنان نسل مقیم تجربه‌ای نو و متفاوت بود اما بسیار تأثیرگذار. سفر این تیم آمریکایی همانگونه که در زندگی مجید توفیق در کتاب «داستان یک قرن» نوشتم در راستای مناسبات فرهنگی ایران و آمریکا برگزار شد. «باشد که دوستی‌های ایجاد شده توسط جوانان ما در رقابت دوستانه و در طول سال‌ها رشد کند».
آمریکایی‌ها با این جمله‌ای که در دعوتنامه خود نوشتند و در اقدامی متقابل، از تیم‌های ایرانی برای بازی در آمریکا دعوت کرده بودند. بسان بازی‌های این تیم دانشگاهی در تهران که چند بازیکن ایرانی مورد توجه قرار گرفتند، بازیِ بازیکنان اصفهانی مانند محمد مقیم نیز از سوی مهمانان آمریکایی تحسین شد.
استاد مهدی مکری داور پیشکسوت و بین‌المللی در دوران بازی محمد مقیم از داوران جوانی بود که بارها برای تیم اصفهان در دیدارهای مختلف سوت زد. او از پرتاب‌های راه دور مقیم می‌گوید با وجود این که خط سه امتیازی نبود اما مقیم تبحر خاصی در پرتاب‌های راه دور داشت.
بازی در تیم اصفهان و مربیگری مقیم در دبیرستان‌های شاهدخت، بهار و بهشت‌آئین؛ همچنین تیم‌های تاج، دارایی و پرسپولیس در بخش دختران و برای پسران؛ با مربیگری تیم‌های دارایی، پرسپولیس و دانشگاه صنعتی اصفهان گذشت. او سابقه هدایت تیم منتخب اصفهان را نیز در کارنامه خود دارد.
وقتی تیم بسکتبال دختران تاج اصفهان پایه‌گذاری شد با تیم‌های تهرانی مثل انجمن دوشیزگان و بانوان تهران با مربیگری #علی‌اکبر_لطفی دیدارهای دوستانه‌ای انجام پذیرفت که مقیم با هدف توسعه بسکتبال دختران اصفهانی یکی از مؤافقان برگزاری بازی‌های بیشتر برای دختران بود.
دیدار تیم دانشگاه کنتاکی آمریکا با تیم اصفهان در مرداد 1345. محمد مقیم با پشت سر گذاشتن بازیکن آمریکایی توپ را وارد سبد می‌کند.
اصفهان مدعی قهرمانی ایران
تیم‌های بسکتبال تهران، خوزستان (خرمشهر)، اصفهان، خراسان، گیلان (بندر پهلوی) و آذربایجان شرقی بیشترین رقابت را بین یکدیگر در طول دهه 40 داشتند.
تیم اصفهان با چهره‌هایی مانند؛ امجد، سالاری، پیمانی، منتظر، محمد مقیم و … می‌درخشید. خراسان؛ شیبانی، وفایی، کریم‌زاده، ظهورکاری و حاجبی را به اتفاق چند نفر دیگر در ترکیب خود داشت. همچنین آذربایجان شرقی علی عطایی، اردوبادی، بادامچی‌زاده، کوشاور و … را. برازنده، گیل‌زاد، آمیغ، پناهی و … در بندر پهلوی، عبدالله نیک‌نژاد، منصور هفت‌لنگ، مجید توفیق، باقر خانچی، اسد برومی، سروش نگهبان و … خوزستان و محمود عدل، بیژن قهرمانلو، مسعود ماهتابانی، نادر کاشانی و … (تهران) جمعی از هم‌نسلان محمد مقیم در تیم‌های مختلف آن روزگاران بودند.
پس از دوران بازی، کار خود را در سال 1355 با سمت مربی ورزش در تربیت بدنی دانشگاه صنعتی اصفهان شروع کرد. سپس مؤفق به دریافت مدرک کارشناسی در علوم تربیت بدنی از دانشگاه اصفهان شد و به عنوان کارشناس ارشد امور ورزشی در دانشگاه صنعتی اصفهان به کارش ادامه داد.
مسئولیت جدید مقیم در بسکتبال و ورزش دانشگاه او را بر آن داشت تا خدمات بیشتری را این بار در فضای متفاوت از تجربیات گذشته‌اش در ورزش انجام دهد. ضمن آنکه در طی سال‌ها مدرس واحدهای عمومی و تخصصی تربیت بدنی بود. تلاش او برای تجهییز امکانات ورزشی دانشگاه صنعتی از جمله استخر بزرگ دانشگاه و سایر امکانات، منجر به میزبانی‌های متعدد از مسابقه‌های مختلف دانشجویان سراسر کشور شد.
در زمان مسئولیت مقیم، دانشگاه صنعتی اصفهان میزبان دو دوره (دومین و هفتمین) المپیادهای ورزشی دانشگاهی (دختران و پسران) بود.
وی همزمان با فعالیت در دانشگاه، در هیئت بسکتبال اصفهان به ریاست مرحوم اسدالله شب‌انگیز، به عنوان دبیر هیئت فعالیت داشت.
محمد مقیم بخش عمده‌ای از فعالیت‌های دیگر خود را در بسکتبال با قضاوت در مسابقه‌های مختلف داخلی و خارجی گذراند.
او در سال 1368 به همراه محمد متین داور اهل شاهرود به سنگاپور رفت و در دوره ارتقاء؛ داور بین‌المللی بسکتبال شد.
در این سفر حسین درخشانی، پرویز اسماعیلی‌فر، حسن نوربخش و فخرالدین حمزه‌علیپور دیگر داورانی بودند که برای ارتقاء و تمدید در دوره سنگاپور حضور یافتند.
مقیم در مسابقه‌های مختلف بین‌المللی قضاوت کرد و سال‌ها به عنوان ناظر در لیگ برتر بسکتبال باشگاههای ایران بر کار داوران نظارت داشت.
برای این داور پیشکسوت بسکتبال آرزوی سلامتی داریم.