از بالای سبد, تیتر اصلی
به بهانۀ شروع مسابقات بسکتبال بانوان باشگاههای ایران / این دختران را چه کسی می‌بیند؟
از سال 1362، مسابقات بسکتبال دختران وارد مرحلۀ جدیدی شد. از آن سال تا به امروز همیشه از بسکتبال دختران ایران اخبار و مطالب جدید و متنوعی را پیگیری کردیم.
بسکتبال دختران ایران با رویکرد تازه که از بازی‌های بانوان کشورهای اسلامی در سال 1372 آغاز شد از گوشه‌نشینی بیرون آمد. بعد از انقلاب، جامعۀ بسکتبال زنان تحت تأثیر رفتارهای اجتماعی و سیاسی قرار گرفت و از نیروهای مردان، جدا شد. این نیروها شامل مربیان و داوران مرد بودند که بعد از خروج آنان از سالن بسکتبال زنان، درونی‌سازی سیستم اتفاق افتاد. در سال‌های 1358 و 1359 و در بازی‌های تهران، مردان پشت در می‌ایستادند، یا از پشت پرده‌ای حائل به سالن مسابقات زنان، به پرسش‌های به وجود آمده توسط داوران زن پاسخ می‌دادند!
داوران زن، ابتدا از بین بازیکنان یا مربیان برگزیده شدند. یا مربیان که مربی – بازیکن بودند اما رفته رفته با کادرسازی در بسکتبال زنان، اوضاع از سال 1362 به بعد بهتر شد.
راه‌اندازی مسابقات دانشگاههای ایران، در کنار مسابقات استانی و سپس باشگاهی در دهۀ 70، بر نیروی بسکتبال زنان اضافه کرد. در سال 1372، بازی‌های بانوان کشورهای اسلامی، فرصتی شد تا دختران بسکتبالیست در کنار ورزشکاران سایر رشته‌ها خودی نشان بدهند و با تیم‌های خارجی رقابت کنند. با این وجود به دلیل منع بازی با پوشش سر، دختران ایران سال‌ها در میدان‌های رسمی حضور نیافتند.
در آغاز دهۀ 80 با سوپرلیگ باشگاههای ایران، رویۀ تغییرات شکل تازه‌ای به خود گرفت. تیم‌های باشگاهی قدرتمندی چون سپاهان اصفهان، دانشگاه آزاد و … در این میدان درخشیدند. در این سال‌ها شاهد استخدام بازیکنان خارجی هم بودیم. افزایش تعداد تیم‌ها با تفکیک قوا و کیفیت آنها، سوپرلیگ را به دو بخش A و B تقسیم کرد. تیم‌های دیگری هم بودند که در دسته‌های مختلف بازی می‌کردند. بازی‌ها به صورت متمرکز برگزار می‌شد.
در سال 1396، بعد از رفع ممنوعیت پوشش سر دختران ایرانی توسط فدراسیون جهانی (فیبا)، دروازه‌های بین‌المللی به روی دختران باز شد. روند رو به رشد بسکتبال سه نفره جهان مزید بر علت شد تا نگاهها به سمت دختران و بازی‌های بسکتبال و سه نفره تغییر کند. با تغییرات بین‌المللی که فیبا از سال 2014 مطالعات خود را در این خصوص آغاز کرده بود، فعالیت‌های داخلی تحت تأثیر جریانات بین‌المللی قرار گرفت و در سال‌های 1397 و 1398، مسابقات از حالت متمرکز بیرون آمد و لیگ برتر بسکتبال بانوان باشگاههای ایران برگزار شد.
در سال 1399، به دلیل همه‌گیری کرونا، بازی‌های دختران به حالت سابق برگشت و این روزها شاهد برگزاری مسابقات بسکتبال بانوان باشگاههای ایران هستیم
مدعیان این فصل
در مسابقات فصل جاری تیم‌های مهرام، بهمن، نفت آبادان و نامی‌نو اصفهان از مدعیان قهرمانی هستند. هر چند با اوضاع کرونا باید مرحله به مرحله تیم‌ها را ارزیابی کرد و نمی‌توان پیش بینی درستی از مسابقات در روزهای آینده داشت. بر اساس قدرت تیم‌ها و بازیکنانی که در این تیم‌ها حضور دارند، برخی گمانه‌زنی‌های اولیه حاکی از قدرت این چهار تیم به نسبت دیگر رقباست. اگرچه امسال شهرداری قزوین و نارسینای تهران نیز تیم‌های خوبی دارند. بانوان شهرگرگان، نایب قهرمان فصل پیش، از ترکیب ملی و بازیکنان مطرحی که داشت فاصله گرفت و در مسابقات امسال ترکیب جدیدی دارد. تیم‌های سینام و مولتی کافه مشهد، گاز، پاز و سپهرداد تهران بخشی متکی به نیروی بومی و بخشی دیگر با بی‌پولی، بازی‌ها را سپری خواهند کرد.
در میان مدعیان این فصل، تیم نامی‌نو با افزودن ناهیده اسدی، سارا اعتماد و فاطمه شهریاری به ترکیب قبلی خود با وجود مژگان خدادادی و معصومه اسماعیل‌زاده، به فکر قهرمانی پس از دو سال نایب قهرمانی و سومی در لیگ برتر است.
تیم مهرام از ترکیب چند تیم فصل پیش به ویژه تینا عیسائیان باتجربه تشکیل شده است در کنار شادی عبدالوند، سحر نجفی، خواهران محسنی و خواهران ثابت‌زاده. اما جوان آینده‌دار بسکتبال ایران یعنی آیدا گل‌محمدی، یکی دیگر از بازیکنان مهرام با آینده‌ای بسیار درخشان است.
تیم بهمن قهرمان فصل گذشته، سعیده علی را به دلیل خداحافظی این بازیکن با بسکتبال از دست داد و با یکی دو نفری که به خدمت گرفت در حال هماهنگ‌سازی نفراتی چون دلارام وکیلی، کیمیا تهرانی، ساغر آجیلی، و … است.
تیم نفت آبادان با آناییس خداوردیان، شیدا شجاعی، مهسا تقی‌زاده، الناز سیاحی، فروتن و فائزه شهریاری از دیگر تیم‌های قدرتمند در مربع مدعیان قهرمانی این فصل مسابقات بسکتبال دختران ایران است.
در دو روز گذشته بازی‌های دختران از طریق آپارات پخش شد که راه‌حل و جایگزین خوبی برای پخش نشدن بازی‌ها از تلویزیون است. همانگونه که انتظار می‌رفت، کرونا برای برخی تیم‌ها دردسر آفرید که جا دارد فدراسیون بسکتبال با توجه به وضع موجود، با تیم‌ها بیشتر همکاری داشته باشد نه اینکه نتیجه بازی‌ها را در اتاق‌ها با باخت‌های فنی اعلام کند.
به هر حال با شروع مسابقات بسکتبال بانوان باشگاههای ایران، باز هم این پرسش تاریخی پا برجاست که دختران بسکتبال را چه کسی می‌بیند؟ به تعبیری دیگر ساختارهای بسکتبال ایران در قبال نیازهای بسکتبال دختران چه وظایفی دارند؟ کرونا، وضعیت پیچیدۀ بسکتبال سطح دو آسیا که سال گذشته برگزار نشد، از تهدیدهای بسکتبال ایران است در عوض بازی سه نفره و فرصت‌های پیش رو به انگیزه بخشی دختران بسکتبال کمک می‌کند. طی این سال‌ها با وجود تلاش‌های گسترده دختران برای پیشرفت و دیده شدن اما امکاناتی به بسکتبال دختران اختصاص نیافت یا افزوده نشد تا این پرسش تاریخی همچنان مطرح شود چه کسی دختران را می‌بیند؟